Koper en staal

Buis plooien

Het is altijd makkelijker om eerst een buis te plooien, vooraleer ze (kort) af te snijden.

👉 Gebruik de plooitang uit de installatiekit voor koper of staal om te plooien.

Toegegeven, dit is de moeilijkste handeling en vereist wat oefening. We werken immers met een nogal verwarrende terugmeetmaat. Een buis plooien van 15mm lukt nog makkelijk, maar eentje van 22mm plooien is bovendien fysiek erg lastig.

Geen zin in? Koop gewoon een elleboog perskoppeling van 45° of 90° in plaats van manueel te plooien.

Toch zin in?

• Bij het plooien met een plooitang werken we met een terugmeetmaat. We gaan namelijk eerst meten en aftekenen waar het midden van onze geplooide buis moet komen, en gaan dan terugmeten (of minder ver aftekenen).
• De terugmeetmaat hangt af van je referentiepunt; als je, als referentie, de linkerbovenhoek neemt van het L-vormige stalen deeltje dat de buis vastklemt, dan meet je de afstand van dat punt tot de rechterkant van het D-deeltje (wat het midden van je geplooide buis zal uitmaken) -- is dit bv 72 mm, dan is de terugmeetmaat 72 mm.
• Teken het referentiepunt af op de buis door het vastgestelde aantal mm te gaan terugmeten.
• Nu plaats je jouw referentie .. op jouw afgetekende referentiepunt. Op dat punt ga je bv de linkerbovenhoek plaatsen van het L-vormige stalen deeltje dat de buis vastklemt.
• We hebben dus simpelweg een makkelijker punt gezocht om te meten en af te tekenen op onze buis. Je kan dit ook doen met het middelpunt van de stang, of enig ander referentiepunt.
• Plaats de buis horizontaal dus onder het lipje van dat L-deeltje ter hoogte van jouw markering en boven de ronding van het D-vormige deeltje.
• Plaats de hefboom erop, en je kan nu, wellicht met wat moeite, gaan buigen.

Een voorbeeld: je wil exact 300 mm tussen de ene buis en de andere buis (zoals gevormd door je te plooien bocht, zie schema). Dan neem je 300 - 72 mm, en teken je dat punt af.

In deze video wordt een poging gedaan ditzelfde concept uit te leggen, maar er worden een aantal denkfouten gemaakt.

Buis afsnijden

Meten is weten, uiteraard. Heb je de bocht bijvoorbeeld niet goed gemeten (zie vorige stap), dan kan je de buis nu misschien bijsnijden zodat het alsnog uitkomt.

Plaats de buis in de buizensnijder en draai het wieltje aan tot het mes de buis zachtjes tussen het tooltje knelt. Draai met het tooltje, één of twee keer, totdat je voelt dat er geen weerstand meer is, en draai dan opnieuw het wieltje aan tot er opnieuw weerstand is. Doe dit herhaaldelijk tot de buis doormidden is.

👉 Gebruik de buizensnijder uit de installatiekit voor koper of staal om te snijden.

Het punt is: draai niet te strak aan in één keer.

Buis ontbramen

Op de buizensnijder, aan de achterkant, zit een inklapbare ontbramer. Je plaatst dit fijne roterende mesje in de buis en draait rond, zodat alle scherpe kantjes van de buis worden verwijderd.

👉 Gebruik de buizensnijder uit de installatiekit voor koper of staal om te ontbramen.

Dit is een cruciale stap: als er scherpe kantjes achterblijven dan kunnen die vlijmscherpe randjes doorheen het rubbertje snijden van de perskoppeling die je mogelijk gaat bevestigen -- dit kan leiden (‘lijden’?) tot lekkages.

Deze korte video toont het proces om een buis te snijden én te ontbramen

Perskoppeling persen

Eens de vorige stappen zijn doorlopen, en dan vooral het ontbramen; plaats/schuif je de perskoppeling eenvoudigweg op de buis tot het einde -- dit zal je horen of voelen. Best markeer je dan gelijk even op de buis tot waar de perskoppeling komt, zodat je kan verifiëren, bij het definitief persen/vastmaken van de koppeling, of ze wel voldoende ver over de buis heen is geschoven.

👉 Gebruik de gehuurde perstang om te persen.

Gebruik de perstang met bek V15 of V22, afhankelijk van de diameter van jouw buis, om de perskoppeling op de buis vast te maken. Meet de diameter van de buis na met een schuifmaatje. Soms zijn verouderde buizen geen standaardmaat meer door decennialange slijtage (bv een buis van 21 ipv 22mm dikte) -- dit kan je oplossen door een fijn handdoekje tussen de buis en de bek te plaatsen, en zo een millimetertje toe te voegen.

Ik leg jou graag in persoon even uit hoe de bekken te verwisselen en de perstang te gebruiken, of je kan de handleiding raadplegen.

Maar in essentie:

• Verwissel de persbek door de onderkant van de bek in te knijpen, zodat ie loskomt, en klik de andere bek er vervolgens op.
• Plaats de koppeling in de bek: een V-persbek, die je nu gebruikt, heeft maar één uitsparing om de verhoogde rand van de koppeling in te bevestigen.
• Duw en blijf duwen op de knop van de perstang tot een volledige cyclus (knijpen en loslaten) is doorlopen -- dit duurt ongeveer 3 seconden. De perstang stopt dan na die cyclus automatisch, en de klus is geklaard.
• Sommige perskoppelingen hebben een ring; als die ring er komt af te vallen na het persen .. maak je dan geen zorgen. Dat is net de bedoeling. Het vormt de bevestiging dat het persen correct is verlopen want de koppeling rondomrond degelijk is toegenepen.

Héérlijk eenvoudig, professioneel, en lekvrij.

Alupex / meerlagenbuis / Henco (kunststof)

Buis plooien

Het is altijd makkelijker om eerst een buis te plooien, vooraleer ze (kort) af te snijden.

👉 Gebruik de binnenplooiveer of buitenplooiveer uit de installatiekit voor meerlagenbuis om te plooien.

• Een binnenplooiveer zorgt minder snel voor een knik in de buis bij het plooien, maar kan niet gebruikt worden indien de veer te diep in de buis zou moeten worden geplaatst (meer dan een meter) om die bocht te maken.

• Dan gebruik je een buitenplooiveer die over de buis heen wordt aangebracht. Plooi dan wel wat voorzichtiger, en gebruik je duimen in het midden van de bocht om de plooi te begeleiden, om die knik te vermijden. Oefen desnoods even op een reststukje.

Buis afsnijden

Meten is weten, uiteraard. Heb je de bocht bijvoorbeeld niet goed gemeten (zie vorige stap), dan kan je de buis nu misschien bijsnijden zodat het alsnog uitkomt.

👉 Gebruik de buizenschaar uit de installatiekit voor meerlagenbuis om te snijden.

Knijp de buizenschaar herhaaldelijk in tot de buis doormidden is, maar doe dit erg gradueel zodat de buis niet wordt dichtgeknepen.

Buis ontbramen en kalibreren

👉 Gebruik de conische ontbramer uit de installatiekit voor meerlagenbuis om te ontbramen.

Je plaats het afgesneden uiteinde van de buis over het conische uitsteeksel van de ontbramer en draait rond; de buis wordt dan aan de binnenkant van scherpe kantjes ontdaan. Draai nu de ontbramer om en doe hetzelfde om de buitenkant van de buis van scherpe kantjes te ontdoen.

Dit is een cruciale stap: als er scherpe kantjes achterblijven dan kunnen die vlijmscherpe randjes doorheen het rubbertje snijden van de perskoppeling die je mogelijk gaat bevestigen -- dit kan leiden (‘lijden’?) tot lekkages.

Dan kan je gaan kalibreren.

👉 Gebruik de kalibratietool uit de installatiekit voor meerlagenbuis om te kalibreren.

Dit tooltje plaats je in het afgesneden uiteinde van de buis, zo ver als ie geraakt, en je draait het tooltje vervolgens een aantal keer rond.

Ook dit is een cruciale stap: De bedoeling is dat de buis, die mogelijk, ondanks jouw beste intenties, wat is toegenepen tijdens het afsnijden, opnieuw perfect rond wordt gemaakt (om perfect aan te sluiten op de perskoppeling).

Perskoppeling persen

Eens de vorige stappen zijn doorlopen, en dan vooral het ontbramen; plaats/schuif je de perskoppeling eenvoudigweg op de buis tot het einde -- dit zal je horen of voelen. Best markeer je dan gelijk even op de buis tot waar de perskoppeling komt, zodat je kan verifiëren, bij het definitief persen/vastmaken van de koppeling, of ze wel voldoende ver over de buis heen is geschoven.

👉 Gebruik de gehuurde perstang om te persen.

Gebruik de perstang met bek TH16, TH20, of TH26, afhankelijk van de diameter van jouw buis, om de perskoppeling op de buis vast te maken. Meet de diameter van de buis na met een schuifmaatje.

Ik leg jou graag in persoon even uit hoe de bekken te verwisselen en de perstang te gebruiken, of je kan de handleiding raadplegen.

In essentie:

• Verwissel de persbek door de onderkant van de bek in te knijpen, zodat ie loskomt, en klik de andere bek er vervolgens op.
• Plaats de koppeling in de bek: een TH-persbek, die je nu gebruikt, heeft twéé uitsparingen om de verhoogde rand van de koppeling in te bevestigen.
• Duw en blijf duwen op de knop van de perstang tot een volledige cyclus (knijpen en loslaten) is doorlopen -- dit duurt ongeveer 3 seconden. De perstang stopt dan na die cyclus automatisch, en de klus is geklaard.
• Sommige perskoppelingen hebben een ring; als die ring er komt af te vallen na het persen .. maak je dan geen zorgen. Dat is net de bedoeling. Het vormt de bevestiging dat het persen correct is verlopen want de koppeling rondomrond degelijk is toegenepen.

Héérlijk eenvoudig, professioneel, en lekvrij.